“Edebiyat neye yarar? Sade ve Masoch’un adları, en azından iki temel sapkınlığı adlandırmak konusunda yararlılık gösterdiler.” Mazohizme ismen kaynaklık eden Leopold von Sacher-Masoch üzerine hazırladığı sunuş niteliğindeki metniyle her iki sapkınlık hakkındaki genel yargıyı ters yüz eden Gilles Deleuze, psikanalizin kestirimci tutumunu ihbar ederken, kendi düşünce çizgisini bu iki ‘lanetli’ yazarın kurduğu farklı edebi dünyaların içinden kaçırarak geçiriyor.

​

“Bize mazohizmde asıl döven kişinin baba olduğu söylendiğinde, şunu da sormalıyız: Öncelikle dövülen kimdir? Baba nerede gizlenmiştir? Öncelikle dövülende gizli değil midir? Mazohist suçluluk duyar, kendini dövdürür ve cezasını çeker; ama hangi suçtan dolayı ve ne için? Onda minyatür hale getirilen, dövülen, alay edilen ve aşağılanan tam olarak baba imgesi değil midir? Cezasını çektiği şey, babayla olan benzerliği, babaya benzemesi değil midir? Mazohizmin formülü aşağılanan baba değil midir? Bu yüzden baba dövenden çok dövülen olacaktır...”

​

Deleuze’ün metnini Sacher-Masoch’un ünlü romanı Kürklü Venüs ve birkaç ek metin izliyor.

​

 

İÇİNDEKİLER

​

ÖNSÖZ / Gilles Deleuze

​

SACHER-MASOCH’UN TAKDİMİ (SOĞUK VE ZALİM) / Gilles Deleuze

​

Sade, Masoch ve dilleri: Bir bozukluğun adlandırılması. Dilin birinci, erotik işlevi: buyurgan sözler ve betimlemeler. Sade’da ikinci işlev: kanıtlama, kişisel olmayan öğe ve aklın İdesi. Masoch’ta ikinci işlev: diyalektik, kişisel olmayan öğe ve imgelemin İdeali.

​

Betimlemelerin rolü: Masoch’un ağırbaşlılığı. Sade’da olumsuzun süreci ve olumsuzlama fikri: iki Doğa. Sade ve hızlandıran tekrar. Ölüm “içgüdüsü”. Masoch’ta yadsıma süreci ve askıya alma ideali: fetiş. Masoch ve askıya alınmış tekrar.

​

Sade ile Masoch birbirini nereye kadar bütünler? İki yapıtın ihtiraslarının birbiriyle karşılaştırılması. Sade’ın kişilerinde bir mazohizm ve Masoch’un kişilerinde bir sadizm var mıdır? Sadist ve mazohist arasındaki bir dış karşılaşma izleği. İç karşılaşma ve sado-mazohizmin birlik olduğuna inanmanın dayandığı üç argüman.

​

Masoch ve üç kadın: Hetaira anne, Oidipusçu anne, oral anne. “Soğuk, annesel, sert...” Masoch’a göre soğukluk ve Sade’a göre duygusuzluk. Masoch ve Bachofen. Buzul felaketi.

​

Baba ve anne: Mazohizmde babanın rolü problemi. Sadizmde ve Sade’da babanın rolü. Mazohizmde ve Masoch’ta babanın geçersiz kılınması. Üç kadın dizisi ve oral annenin zaferi: iyi anne. Üçüncü Kişi ve babanın sanrı yaratan dönüşü. Sözleşme ve geçersiz kılma.

​

Masoch’un romanına ilişkin öğeler: Masoch’un estetik öğesi. Bekleyiş ve askıya alma. Fantasma. Biçimsel bir psikanalizin gerekliği. Masoch’un hukuki öğesi: sözleşme. Masoch’ta sözleşme ve yasa, Sade’da sözleşmenin ve yasanın mutlak eleştirisi olarak kurum.

​

Yasa, mizah ve ironi: Klasik yasa imgesinin iki yönü: ironi ve mizah. Modern bilinçte bu iki yönün tersine çevrilmesi. Sade’daki yeni ironi ve yasanın tersine çevrilmesi. Masoch’taki yeni mizah ve yasaya sözümona boyun eğiş.

​

Sözleşmeden ayine: Sözleşme ile yasanın ilişkileri. Yasanın oral anneye aktarımı: ensest ve ikinci doğum. Masoch’un üç ayini: av, tarım ve ikinci doğum. Kabil ve İsa: Tanrı öldü. İkinci doğum neden asıldır? Mazohizmde, babaya olan benzerliğin ve suçluluk duygusunun rolü: “Bir baba dövüldü.” Mazohizmin biçimsel ve dramatik karakteri.

​

Psikanaliz: Freud’un ilk yorumu: tersine çevrilme ve diğer etmenler. “Tersine çevrilmiş sadizm” formülünün yetersizliği. İkinci yorum ve “ayrışma” sorunu.

​

Ölüm içgüdüsü nedir? Haz ilkesine istisna oluşturan bir şey yoktur. Ampirik ilke ve aşkınsal ilke. Eros, Thanatos ve tekrar. Cinsellikten arındırmanın ya da ayrışmanın iki biçimi: nevroz ve yüceltme. Üçüncü biçim: sapkınlık. Olay mahalindeki sıçrayış. Tekrar, haz ve acı.

​

Sadist üstben ve mazohist ben: Sadizmde üstbenin zaferi ve ben’in durumu: ironi. Mazohizmde ben’in zaferi ve üstbenin durumu: mizah. Sadizm ile mazohizmin farklılaşan karakterlerinin özeti. Ben, üstben, yapısal dağılımları ve ölüm içgüdüsü: imgelem ve düşünce. Sadizm ile mazohizmin “birlikte olmasının imkansızlığı” hakkında varılan sonuçlar.

​

KÜRKLÜ VENÜS / Leopold von Sacher-Masoch

​

EKLER

I Çocukluk Anısı ve Roman Üzerine Düşünceler
II Sacher-Masoch’un İki Sözleşmesi
III II. Ludwig’le Macera

​

​

​